महाराष्ट्रातील वारकरी संप्रदायातील सुप्रसिद्ध संत.
जन्म इ.स. १५३३ मध्ये पैठण येथे.
वडील सूर्याजी(भानुदास), आई रुक्मिणी.
देवगिरी (दौलताबाद) च्या जनार्दनस्वामींना त्यांनी गुरू मानले. त्यांच्याकडूनच एकनाथांनी वेदांत, योग, भक्तियोग यांचे शिक्षण घेतले. बराचसा काळ ध्यान आणि वेदाध्ययनात घालवला. गुरूंबरोबर तीर्थयात्रा केल्यानंतर त्यांनी गृहस्थाश्रम स्वीकारला. गिरीजाबाई हे त्यांच्या पत्नीचे नाव.
जीवन
जातीभेद दूर करण्यासाठी यांनी आयुष्यभर प्रयत्न केले.
१. एकनाथी भागवत: भागवत पुराणातील ११व्या स्कंदावर ओवीरूप मराठी ग्रंथ
२. समाजाच्या जागृतीसाठी अभंग व भारुडे यांची रचना.
३. ज्ञानेश्वरीच्या उपलब्ध प्रतींचे शुद्धीकरण (ज्ञानेश्वरी लिहिल्यानंतर जवळजवळ २५० वर्षांनंतर) ज्ञानेश्वरी च्या शुद्धीकरणाचे काम त्यांनी शके १५०६ मध्ये पूर्ण केले.
४.रुक्मिणीस्वयंवर
५. भावार्थ रामायणाचे लेखन
६. संत ज्ञानेश्वरांचे आळंदी येथील समाधीस्थळाचा शोध.
